ابعاد پنهان آلودگی هوای تهران - مجله عطر یاس

به گزارش خبرنگاران به نقل از دنیای اقتصاد، بخش معلوم چالش، رشد صعودی تعداد روزهای با شرایط زرد و قرمز طی نیمه دوم امسال است. شاخص آلایندگی گاز دی اکسیدگوگرد در هوای تهران، ماه گذشته به 2 برابر بالاترین سطح در سال 98 رسید و دیروز تا 8/ 2 برابر پارسال جهش کرد. این ابرآلودگی به طور صریح بیانگر مصرف مازوت و گازوئیل در بعضی صنایع و نیروگاه ها است. بخش مجهول، ماجرای استفاده از مازوت و گازوئیل است. تصور می شود با بخشنامه، مصرف مازوت متوقف خواهد شد، اما پشت صحنه عملیات فراوری گاز مخرب ریه، دوراهی تداوم مازوت سوزی یا قطع گاز و برق را نشان می دهد. برای تامین سوخت اصلی نیروگاه ها، به افزایش عرضه گاز (سرمایه گذاری) یا کاهش مصرف خانگی (اصلاح الگوی مصرف و واقعی شدن قیمت ) احتیاج است و اگر گاز تامین نشود، فراوری برق به مشکل می خورد. از این رو احتمالا امکان و توان مواجهه با سناریوی عبور از مازوت وجود ندارد.

تبدیل پایتخت به شهر مملو از گوگرد طی دست کم 14 روز گذشته از زمستان امسال، 17 پرسش درباره معماری آلودگی بی سابقه با گاز دی اکسیدگوگرد را به وجود آورده است که دولت با مراجعه به پاسخ آنها می تواند به سرعت به سمت حل این چالش حرکت کند. به گزارش دنیای اقتصاد روز گذشته متفاوت ترین روز در میان تمام روزهای ابرآلوده پایتخت در زمستان امسال بود. چراکه از یکسو شاخص SO2 (گاز دی اکسیدگوگرد) به شکل کاملا نگران نماینده در هوای پایتخت رکورد زد و عدد آن به 85 رسید و از سوی دیگر مقامات دولت پایان سکوت خود را در برابر بحران ابرآلودگی پایتخت شکستند و اظهارنظرهایی پیرامون این موضوع کردند. این اظهارنظرها از سوی مقامات دولتی اگرچه در ظاهر دچار ضدونقیض های فراوانی بود و نتیجه معینی به دنبال نداشت؛ اما تمام آنها یک خط مشترک پنهان دارد که به نوعی می تواند اثبات نماینده ردپای منشأ ابرآلودگی جدید هوا باشد. این اظهارنظرها نکته ای را که بیش از یک ماه در خصوص آلودگی پاییزی و ابرآلودگی زمستانی پایتخت از سوی کارشناسان و سازمان های تخصصی اعلام می شود، اثبات می نماید. طی یک ماه گذشته، کارشناسان از تغییر جنس آلودگی هوای پایتخت در امسال خبر می دهند. آنالیز های این گروه از کارشناسان نشان می دهد جنس آلودگی پاییز و زمستان امسال متفاوت از فصول سرد سال های قبل است. علت این تفاوت نیز افزایش عجیب غلظت گاز SO2 در هوای پایتخت است. سال گذشته شاخص این آلایندگی در بالاترین سطح خود به عدد 30 رسیده بود؛ اما گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای پایتخت حاکی از آن ثبت رکورد کاملا متفاوت این شاخص در روز گذشته است. این گزارش نشان می دهد عدد شاخص گاز SO2 دیروز به 85 رسیده است.

افزایش قابل توجه غلظت گاز دی اکسیدگوگرد به استفاده گسترده از سوخت پرگوگرد مربوط می شود که دو نوع سوخت مازوت و گازوئیل فاقد استاندارد یورو 4، آن را دارند. سوخت پرگوگرد توسط صنایع، پالایشگاه ها و نیروگاه ها استفاده می شود که هیچ کدام در محدوده درون شهر تهران واقع نیستند. هر چند بعضی اظهارنظرهای روز گذشته منشأ اصلی افزایش غلظت گاز دی اکسیدگوگرد را استفاده از گازوئیل عنوان نموده اما مازوت سوزی توسط نیروگاه ها، پالایشگاه ها و صنایع به عنوان عامل اصلی افزایش غلظت گاز دی اکسیدگوگرد در هوای پایتخت به عنوان واقعیت تلخی است که تا روز گذشته انکار می شد و اکنون به شکلی مورد تایید قرار گرفته است.

اما چالش اصلی این است که به رغم معین بودن آلایندگی بالای این سوخت، صنایع، پالایشگاه ها و نیروگاه ها همچنان از آن استفاده می نمایند. چهار علت در این باره مطرح است: علت نخست، افزایش مصرف گاز شهری در منازل به خاطر سرما و توقف مصرف گاز در نیروگاه ها برای جلوگیری از افت فشار و در نتیجه شیفت به استفاده از سوخت پرگوگرد البته رئیس سازمان محیط زیست این فرضیه را رد می نماید. علت دوم، سلب امکان صادرات مازوت فراوریی در پالایشگاه ها به دلیل تحریم و کنار گذاشتن مصرف مازوت در کشتی های اقیانوس پیما در بعضی کشورها به دلیل آلایندگی شدید این سوخت است. دلیل دیگر، فراوری بسیار بالاتر از حد استاندارد مازوت در فرآیند تصفیه نفت خام در پالایشگاه ها (4 برابر حد مجاز) است که این ناشی از قدیمی بودن تجهیزات است و دلیل آخر ارزان بودن سوخت پرگوگرد برای مصرف در بعضی صنایع و نیروگاه ها است. اما کارشناسان صرف نظر از صحت این عوامل (یا بهانه ها) عنوان می نمایند: ریشه فراوری بالای مازوت در پالایشگاه به جریان تصفیه نفت خام بازمی شود که به دلیل غفلت از فرایند مدرن سازی پالایشگاه اجرا شده است.