بابل یک صفحه سفید در مطالعات باستان شناسی در کشور است - مجله عطر یاس

حسن فاضلی نشلی در گفت وگو با خبرنگاران با بیان اینکه بابل متاسفانه در حال حاضر به عنوان مبدا گردشگری شناخته نمی شود، اظهار کرد: باید موزه ای متناسب با صندلی بابل داشته باشیم و این موضوع به هویت یابی شهرستان بابل یاری کند.

وی توضیح داد: توسعه فرهنگی و اجتماعی از رشد مالی بسیار مهم تر است، کشوری که توسعه فرهنگی نداشته هرچقدر رشد اقتصاد داشته باشد، دچار شکست و انحطاط می شود.

سرپرست تیم کاوش باستان شناسی قلعه بن و شهنه پشت شهرستان بابل اعلام نمود: امروز باید جامعه شناسان، مورخین، انسان شناسان و باستان شناسان ما خطوط توسعه شهری بابل را ترسیم نمایند که متاسفانه خلاء فعالیت موثر نخبگان و بزرگان در بابل کاملا احساس می شود.

فاضلی نشلی گفت: دهه آینده با پیشرفت علم ژنتیک در دنیا، انقلابی در بسیاری از مطالعات تاریخی دنیا بوجود خواهد آمد و علم باستان شناسی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

وی ادامه داد: امکان ندارد یک دانش آموز انگلیسی در رابطه با وایکنیگ ها اطلاعی نداشته باشد اما از طرف دیگر شناخت ایرانی ها از تاریخ سرزمین خود حداقلی است و درکی گنگ از باستان شناسی و تاریخ خود دارند.

سرپرست تیم کاوش باستان شناسی قلعه بن و شهنه پشت شهرستان بابل اضافه نمود: باید بدانیم که تاریخ و فرهنگ مردم در بسیاری از کشورها در طی زمان به هم گره خورده و شناخت شاکله های این پیوند تاریخی بسیار مهم و قابل توجه است.

یک برنامه 5 ساله برای پروژه کاوش در قلعه بن و شهنه پشته بابل تعریف کردیم

فاضلی نشلی بیان نمود: متاسفانه حفاری های غیرمجازی توسط افراد فرصت طلب در روز روشن در محوطه تاریخی شهنه پشته انجام می گیرد.

وی گفت: برنامه 5 ساله ایجاد سایت موزه را در منطقه قلعه بن برنامه ریزی کردیم، فرمانداری در فصل اول بابل پول خوبی گذاشت که خوشبختانه توانستیم به اهداف اولیه خود دست پیدا کنیم.

این کارشناس باستان شناسی اعلام نمود: در سرانجام فاز اول دانشگاه های ورشو (لهستان) برای مطالعات انسان شناسی جسمانی (مطالعه بقایای انسانی)، دانشگاه پکن (چین) برای تاریخ گذاری مطلق و تاریخ کشاورزی، موسسه باستان شناسی (آلمان) برای آنالیز DNA بقایای استخوان انسان ها، دانشگاه نانجینگ در (چین) برای مطالعه مواد غذایی و یا حتی دارویی در کف ظرف های سفالی بجای مانده و دانشگاه تهران را درگیر کاوش های قلعه بن و شهنه پشته کردیم.

سرپرست تیم کاوش باستان شناسی قلعه بن و شهنه پشت شهرستان بابل اظهار کرد: بسیاری از محققین و پژوهشگران حاضر هم اکنون بدنبال این موضوع هستند که دقیقا در کدام بستر زمانی برخی محصولات کشاورزی مثل ارزن، کتان، برنج و پنبه وارد اقتصاد ایران شده و اثرات آن در جابجایی جمعیت و کنش های فرهنگی چگونه بوده است.

فاضلی نشلی توضیح داد: اگر ایرانی ها و دیگر ساکنان خاورمیانه گندم و جو را اهلی کردند و در حدود ده هزار سال پیش اقتصاد دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده اند، دیگر ملل دنیا با کشت و اهلی سازی گیاهانی همانند برنج و ارزن به چه مقدار در یک چنین تحول شگرف انسانی در تاریخ دنیا نقش داشته اند، به عبارتی چگونه این ملت ها در نوآوری های کشاورزی در دنیا باستان به هم متصل شدند.

وی با اشاره به اینکه در فازهای بعدی کاوش به دنبال کشف داده ها و اطلاعات معتبر در باب ایدئولوژی جوامع باستانی ساکن در شهرستان بابل در زمان های قدیم و بخصوص دوره مفرغ هستیم، اضافه نمود: به عبارتی به دنبال کشف نوع اعتقادات دینی و مذهبی ساکنان البرز مرکزی در حدود 3 تا 5 هزار سال پیش بوده و اینکه معماری مذهبی و شمایل نگاری مازندرانی های باستان از چه الگویی پیروی می نموده است.

مشابهت ها و وجوه تمایزهای دینی مازندران عصر مفرغ بایستی تعیین شود

این کارشناس باستان شناسی ادامه داد: شناخت شرایط اکوسیستم، تاثیر اقلیم بر ظهور و سقوط جوامع بشری، سیر تحول معماری مازندران در بستر تاریخی آن از اهداف پروژه کاوش ما در این منطقه است.

سرپرست تیم کاوش باستان شناسی قلعه بن و شهنه پشت شهرستان بابل عنوان نمود: از زیست بوم مازندران 5 هزار ساله چیزی نمی دانیم و تعیین نیست که در طی این مدت زیست بوم مازندران دچار چه تغییراتی شد و نقش انسان در تخریب منابع طبیعی چیست.

فاضلی نشلی گفت: به نظر می رسد در 5 هزار و 200 سال پیش اقوامی از شمال شرق ایران و حتی فلات مرکزی در دوره مفرغ به مازندران مهاجرت نموده و سنگ بنای مازندران کنونی را به صورت اقتصاد کشاورزی پایه گذاری کردند.

وی یادآور شد: توانستیم توسط آزمایش کربن 14 در دانشگاه های پکن و آلمان، قدمت کشفیات خود را در قلعه بن که به 5 هزار و 200 سال قبل برمی شود را تعیین کنیم و همچنین لایه به لایه آن را با روش های نوین تاریخ گذاری کردیم.

این کارشناس باستان شناسی تاکید نمود: در نتیجه کاوش های فاز اول، متوجه شدیم در حدود 5 هزار و 200 سال پیش و در زمان شروع شهرنشینی در ایران و خاورمیانه و با انفجار جمعیت در بخش هایی از ایران، این جوامع به آرامی به بخش های مرکزی مازندران نفوذ کردند.

سرپرست تیم کاوش باستان شناسی قلعه بن و شهنه پشت شهرستان بابل گفت: البته در نیمه های دوم هزاره چهارم رگه هایی از ورود این جوامع به مازندران را شاهدیم اما این مهم در هزاره سوم قبل از میلاد شتاب فزاینده ای برخوردار بود.

فاضلی نشلی اضافه نمود: همچنین در مطالعات خود متوجه شدیم پس از حضور هزار و 700 ساله جمعیت در منطقه، این منطقه به یکباره خالی از سکنه می شود و در حدود 300 تا 500 سال بعد و در اواخر هزاره دوم قبل از میلاد و در عصر آهن دوباره جمیعت به این منطقه وارد می شود؛ اکنون دارای خلاهای گاه نگاری در منطقه هستیم که احتیاج به پژوهش های گسترده است.

وی اعلام نمود: مطالعات گیاه شناسی قلعه بن رو به اتمام است که نتایج آن بزودی در یکی از مجلات معتبر بین المللی تحت عنوان تاریخ کشاورزی مازندران مرکزی چاپ خواهد شد.

این کارشناس باستان شناسی اظهار کرد: در تپه قلعه بن نمونه گیاهی بنام ارزن پیدا شد که ارزش غذایی آن بیش از گندم و جو است و به عنوان یکی از قوت های ایرانی درگذشه نه چندان دور بوده است.

سرپرست تیم کاوش باستان شناسی قلعه بن و شهنه پشت شهرستان بابل گفت: ارزن گیاهی بود که 10 هزار سال پیش در چین کشت و اهلی شد و4 هزار سال پیش به آسیای مرکزی منتقل و 3 هزار و 500 سال پیش وارد ایران شده است.

فاضلی نشلی بیان نمود: این اولین و قدیمی ترین شواهد از کشت ارزن در ایران است که نشان می هد راه-ابریشم قدمتش مربوط به چند هزار سال پیش است.

وی توضیح داد: همچنین بدنبال مطالعه ورود نیاکان آریایی ما از آسیای مرکزی درخصوص انتقال این دانه ها گیاهی هستیم.

این کارشناس باستان شناسی اضافه نمود: کشت برنج نیز یکی از معماهای تاریخ کشاورزی ایران به حساب می آید و دقیقا نمی دانیم که ایرانی ها کی مبادرت به کشت برنج در ایران نموده اند.

سرپرست تیم کاوش باستان شناسی قلعه بن و شهنه پشت شهرستان بابل اظهار کرد: پژوهش حاضر این موضوع را نیز مد نظر خود قرار داده که نتایج آن در دست مطالعه است.

فاضلی نشلی توضیح داد:عدس، ماش، انواع گندم، جوی دوسر و ارزن از جمله دانه های کشف شده ما در کاوش های فاز اول بود، به عبارتی نخستین مازندرانی ها گندم کار و جوکار بوده اند تا برنج کار.

وی گفت: در آزمایشات متوجه شدیم انواع گندم و جو کشف شده مربوط به 5 هزار و 200 سال پیش و ارزن به حدود 3 هزار و 200 تا 3 هزار و 400 سال پیش قدمت داشته است.

این کارشناس باستان شناسی اعلام نمود: الان می دانیم که در حدود 3 تا 5 هزار سال قبل ارتباط زیادی بین منطقه مازندران با شمال شرق کشور (دامغان تا دشت گرگان) و فلات مرکزی وجود داشته و پیوندهای قوی فرهنگی در این بخش از ایران شکل رسمی تر و قوی تری یافت.

فاضلی نشلی اضافه نمود: به عبارتی با گسترش فرهنگی واحد در بسترهای مختلف جغرافیایی روبرو هستیم که هسته های اولیه ایران واحد را در هم تنید.

وی بیان نمود: بزرگ ترین جابجایی های جمعیتی در ایران باستان، ورود آریایی ها به ایران بود که یکی از معماهای بزرگ تاریخ بشر به حساب می آید.

سرپرست تیم کاوش باستان شناسی قلعه بن و شهنه پشت شهرستان بابل ادامه داد: در حال حاضر پژوهش های بسیار گسترده ای در موضوع ژنتیک این انسان ها در دنیا در حال صورت دریافت است که به ما یاری می نماید در موضوع جابجایی جمعیت ها در گذشته های دور درکی واقعی تر داشته باشیم.

وی اضافه نمود: ما در نظر داریم در فاز دوم با ادامه کاوش ها، به حلقه باستان شناسی ژنیتیک در دنیا وصل شویم تا پیوندهای فرهنگی و اجتماعی البرز مرکزی در بستر زمان و مکان دقیقا واکاوی شود.

فاضلی نشلی اعلام نمود: احتیاج داریم حداقل 100 تا 150 نمونه اسکلت انسان را ثبت و ضبط کنیم و کاوش در قبور از الویت های مهم پژوهش های آینده ما خواهد بود.

وی عنوان نمود: در فاز دوم کاوش موضوعات مهاجرت اقوام آریایی به ایران، چگونگی ارتباط آن ها با جمعیت محلی، آنالیز نژاد گونه های انسان، حیوان و گیاهان، معماری و شکل خانه ها (سیر تحول معماری)، شناخت انواع بیماری های باستان و چگونگی درمان آن ها، شناخت درمان های سنتی برخی از امراض از اهداف کاوش و پژوهش های آینده ما است.

این کارشناس باستان شناسی گفت: نظام های کشاورزی و تغذیه، تجارت اقوام گذشته، چگونگی تعامل و تطابق انسان با محیط زیست را بایستی در یک بستر زمانی 1700 ساله تبیین کرد.

فاضلی نشلی اظهار کرد: در فاز دوم مطالعات همچنین چگونگی ایجاد مذهب و حکومت در منطقه مرکزی مازندران را نیز آنالیز خواهیم کرد، اینکه آیا اصولا مازندران در دوره هزاره سوم همانند دیگر نقاط ایران و بین النهرین وارد فاز شهرنشینی و شکل گیری نخستین شهرها شد و یا هویت های آن پیش از این تاریخ بوده است.

وی گفت: ما آمادگی داریم با کاوش های گسترده، تزریقات ارزشمندی از آثار تاریخی را در موزه بابل و دیگر موزه های مازندران داشته باشیم.

سرپرست تیم کاوش باستان شناسی قلعه بن و شهنه پشت شهرستان بابل اضافه نمود: در فاز دوم در نظر داریم بخشی از اشیای فرهیخته تر از این کاوش ها را به موزه ملی در تهران منتقل کنیم که چشم و چراغ و نماد ایرانی های باستان است.

این کارشناس باستان شناسی توضیح داد: توریست خارجی و داخلی با دیدن بخش هایی از این اشیا، با هدف دیدن مجموعه های کوچک تر آن به بابل سفر می نماید تا از نزدیک با این فرهنگ و نمادهای آن آشنا شوند.

فاضلی نشلی اضافه نمود: حضور توریسم های داخلی و خارجی به رونق فضای گردشگری و توسعه فرهنگی شهر بابل یاری فراوانی خواهد نمود.

وی گفت: بابل باید همانند همانند شیراز و اصفهان تبدیل به منطقه گردشگری تاریخی شود و جاذبه های آن دنیای شود.

سرپرست تیم کاوش باستان شناسی قلعه بن و شهنه پشت شهرستان بابل بیان نمود: در فاز دوم احتیاجمند حضور دوماهه برای کاوش در دو منطقه شهنه پشته و قلعه بن هستیم تا گسترده ترین کاوش ها را در آن انجام دهیم.

این کارشناس باستان شناسی عنوان نمود: برای این دو کاوش، حدود 300 میلیون تومان اعتبار احتیاج داریم، 120 میلیون تومان بابت حضور 20 کارگر به صورت مستمر، حدود 80 میلیون برای حضور کارشناس و باستان شناس، 50 میلیون تجهیز کارگاه و 50 میلیون نیز برای هزینه های جاری و خوراک درنظر گرفتیم، در این برآورد بودجه، حداقل ها را در نظر گرفته ایم.

فاضلی نشلی یادآور شد: در نظر داریم از 15 اسفند امسال کاوش ها را شروع کنیم، در این مورد احتیاج به یاری های مردمی داریم تا کاوش در بابل، فضای تاریخی و مطالعات تاریخی و فرهنگی بابل را متحول کند.