سرزمین انجیر معابد و جنگل حرا - مجله عطر یاس

سرزمین انجیر معابد و جنگل حرا

موقعیت جغرافیایی جزیره قشم و وجود زیستگاههای متنوع نظیر محیط تالابی جنگلهای حرا، پهنه های گلی، سواحل شنی، خورهای پرپیچ و خم، برکه های فصلی و منطقه ها آبی کم عمق، تپه ماهورهای متنوع، منطقه ها بیابانی، مزارع و باغهای کشاورزی و چمنزارهای فصلی سبب شد ه این جزیره از تنوع و تراکم گونه های مختلف پرند ه غنی باشد .

قشم بزرگترین جزیره خلیج فارس است و جالب اینجاست که اگر انسان بد ون هیچ پیش فرضی به آنجا سفر کند ، ابتد ا از اینکه تابحال به آنجا سفر نکرد ه است د لگیر می گردد و سپس از ویژگی های طبیعت بکر آنجا، متعجب می گردد .

تصور اینکه جنگل حرا د ر زمان بالا آمد ن د ریا از د ید ه ها پنهان می گردد ، خود به تنهایی سحورنمایند ه است. و البته اگر قشم هیچ جاذبه د یگری نمی د اشت، فقط سواحل بکر و آب های زلال آن کفایت می کرد تا همچنان پایگاه گرد شگری باشد .

عجایب هفتگانه قشم بسیاری را از سراسر دنیا به عنوان گرد شگر به خود جذب می کند . جنگل حرا، جزایر مرجانی، کوه گنبد نمک، د ره ستاره ها، برید گی به شکل صلیب، ساحل لاک پشتهای بزرگ الجثه و بام قشم تحسین هر بییند ه ای را به د نبال د ارد .

جزیره قشم با مساحت 1500 کیلومتر مربع از 22کشور د نیا بزرگتر است و به لحاظ استراتژیک د ر د هانه تنگه هرمز ـ د ر کنار جزایر هنگام، هرمز و لارک ـ قرار د ارد . نزد یکترین فاصله آن با سرزمین ماد ر 8/1کیلومتر د ر حد فاصل بند ر لافت و روستای پهل و د ورترین فاصله آن 22 کیلومتر از بند رعباس است.

آب و هوای جزیره قشم نسبتا گرم و مرطوب است و د ر آن به ند رت باران می بارد . د ر چهار ماه از سال، تابستان، گرم و نیمه استوایی همراه با وزش باد ، شرجی و د ر 9 ماه د یگر، مخصوصاً زمستان، بهاری و مطبوع با رطوبت نسبی 74 د رصد است. میانگین د مای روزانه د ر سال 27 د رجه و حد بیشتر 32 د رجه گزارش شد ه است.

پوشش گیاهی قشم را گیاهانی از قبیل د رختان کُنار، کرت، کهور، سمر، گز، سلم، کرما، هیوی و آرو تشکیل می د هد . افزون بر این از جنگلهای زیبا و منحصر به فرد حرا (مانکرو) نیز باید به عنوان یکی از جاذبه های توریستی این جزیره نام برد . د رخت حرا که گونه ای رو به انقراض از نباتات دنیا است، جنگلی زیبا و د ید نی به وسعت 200 کیلومتر مربع را د ر آب ساحلی شمال غربی جزیره قشم تشکیل می د هد و د ر عین حال یکی از غنی ترین زیستگاههای پرند گان مختلف و گونه های با ارزش و گاه کمیاب دنیا است و د ر حال حاضر یک منطقه حفاظت شد ه بین المللی است. علاوه بر گیاهان نام برد ه شد ه، گیاهان د ارویی مثل سرمه، پنیرک، ترشک، پارهنگ، المیوس، تخم شربتی، شکرشک، آویشن، کانس، خرک و زیره سیاه را می توان نام برد .

موقعیت جغرافیایی جزیره قشم و وجود زیستگاههای متنوع نظیر محیط تالابی جنگلهای حرا، پهنه های گلی، سواحل شنی، خورهای پرپیچ و خم، برکه های فصلی و منطقه ها آبی کم عمق، تپه ماهورهای متنوع، منطقه ها بیابانی، مزارع و باغهای کشاورزی و چمنزارهای فصلی سبب شد ه این جزیره از تنوع و تراکم گونه های مختلف پرند ه غنی باشد .

د ر جزیره قشم 19گونه پرند ه بومی و 76گونه مهاجر کنارآبزی و خشکزی د ید ه می گردد و سه گونه گیلانشاه خالد ار، خروس کولی د شتی و پلیکان خاکستری که از پرند گان ثبت شد ه د ر کتاب قرمز IUCN است، به عنوان مهاجر زمستانی جزیره شناسایی شد ه اند . انواع لاک پشتهای د ریایی از د یگر جانوران سواحل قشم هستند . د ر جزیره قشم عقاب، روباه و جبیر نیز زند گی می نمایند .

غارهای خربس ـ که به فاصله 10 کیلومتر از شهر قشم قرار د ارد و از غارهای د ریایی است که بر اثر گرد اب و تخلیه ماسه ها از حفره سنگها پد ید آمد ه است. عمر غار بسیار زیاد است. اما د ر د وره های پیش از اسلام با اضافه کرد ن بر وسعت غار بر بخشهای تالار و د هلیزهای انشعابی به احتمال زیاد از آن برای پناهگاه کود کان، زنان و سالخورد گان به هنگام یورش د شمن استفاد ه می شد ه است.

بام قشم ـ د شتی هموار د ر ارتفاعات به وسعت تقریبی 20 کیلومتر مربع بین د و روستای سلخ و طبل واقع شد ه و بخش وسیعی از آن نیز پوشید ه از د رختان تنومند است و همواره نسیمی خنک از جانب د ریا به این د شت می وزد . د ره مجاور بام قشم نیز با صد ها ستون و اشکال پد ید آمد ه از عوامل فرسایش حیرت انگیز می کند .

چاهکوه، د ره ای با تند یسهای بی نظیر و پوشید ه از صد ها حفره و کاسه و طاقچه بر تنه عمود آن با جویهای سنگی و چاههای آب از یورش باد ، بارش بارانهای تند و تابش آفتاب د اغ پد ید آمد ه است. این د ره د ر 100کیلومتری شهر قشم و د ر مجاورت روستای چاهوی غربی قرار د ارد .

د ره ستاره ها ـ یکی از خارق العاد ه ترین نقاط این جزیره است که با تند یسها و برید گیهای عجیب و شگفت آور خود هر بییند ه ای را متحیر می سازد .

▪ قلعه های تاریخی

د ر مجموعه بند ر لافت، قلعه ناد ری با ویژگی قلعه های ایرانی، د ر جوار چاههای تلا (طلا) از د ژهای مستحکم د فاعی جزیره قشم بود ه است. از د یگر قلعه های تاریخی جزیره قشم قلعه پرتغالیها ـ د ر کناره ساحل د ریایی شهر قشم ـ است.

▪ شاه شهید

از بقاع متبرکه که به تصمیم سازمان منطقه آزاد قشم بازسازی شد ه و صحن و فضای آن توسعه یافته است. زیارتگاه شاه شهید د ر جوار غارهای خربس قرار د ارد . مرد م بومی جزیره د رباره شاه شهید د استانهای د ل انگیزی نقل می نمایند .

▪ د رخت انجیر معابد

از رستنی های شگفت انگیز منطقه ها حاره، مخصوصا جزایر خلیج فارس د رخت همواره سبز لور ـ معروف به انجیر معابد ـ است که تاجی بسیار بزرگ با ریشه های هوایی متعد د د ارد و میوه رسید ه نارنجی رنگ آن مطبوع و خوراکی است. یکی از زیباترین آنها د ر روستای تم سنتی منطقه توربان هست.

چاههای تلا (طلا) ـ د ر بند ر تاریخی لافت و د ر جوار قلعه ناد ری حلقه های چاه آب فراوانی به چشم می خورد که مرد م سخت کوش این منطقه با زحمت زیاد د ر د ل سنگهای شیستی کفه انتهای محوطه حفر کرد ه اند . می گویند تعد اد این چاهها به تعد اد ایام سال کبیسه، 366 حلقه بود ه و د ر هر روز از سال د هانه یکی از آنها را باز و از آن استفاد ه می کرد ه اند .

▪ مسجد ها

د ر قشم از سال سد ه هجری قمری مسجد هایی ماند ه است که قد یمی ترین آن مسجد شیخ برخ د ر روستاهای کوشه است که یک بار بر اثر زلزله ویران شد . اما د ر اواخر قرن سوم آن را بازسازی کرد ه اند . د ر جوار این مسجد ، زیارت شیخ برخ، گنبد ویژه هشت گوش قرار د ارد . سنگ گورهای بسیار کهن از سد ه اول هجری د ر گورستان مجاور شیخ برخ به چشم می خورد . از د یگر مسجد های قشم می توان مسجد قباد ، مسجد رمچاه و مسجد لافت را نام برد .

▪ کوه های قشم

بی شک د ر د روان قبل از تاریخ، آنچه امروزه جزیره قشم خواند ه می گردد د ر زیر آبهای خلیج فارس قرار د اشته است. اما بر اثر تحولات د ر منطقه چین خورد ه د ر رشته کوه زاگرس و بخشهای برآمد ه زیر د ریا به صورت جزیره د رآمد ه اند . از این جهت قشم کوههای کم ارتفاع فراوان د ارد . سطح این کوههای مرجانی، اسفنجی و د و کفه ای ها پوشاند ه اند که خود موجب حفاظت خاکهای نرم شیست و مارن زیر سطح مرجانی شد ه است. با وجود این باد ها، بارانها و توفانهای باران زا که تقریبا موازی با زوایه کمی از زمین می وزند باعث فرسایش تنه کوهها و فروریختن پوششهای مرجانی شد ه اند . د ر اثر این فعل و انفعالهای طبیعی، نماد ها و تند یس های زیبایی د ر سراسر جزیره پد ید آمد ه اند که جزیره قشم و جزایر اطراف آن را از د یگر جزایر خلیج فارس ممتاز و به راستی استثنایی ساخته اند .

▪ کوه نمک

بخشی از کوههای جزیره قشم به د لیل انباشتگی آب د ریا د ر گسلهای عمیق و ضمن رسوب نمک، تبد یل به کوهها و غارهای نمکی شد ه اند . کوه نمک د ر جنوب غرب جزیره با د یگر معاد ن نمک و غارهای نمکی جزیره از یک جنس هستند . بلورهای نمک و جریان آب نمک آلود چشم انداز د لپذیری به غارهای نمکی جزیره قشم بخشید ه اند .

▪ معاد ن

ذخایر معد نی غنی و گوناگونی د ر جزیره قشم هست که عمد ه ترین آنها عبارتند از: گاز و نفت و شن و ماسه و نمک آبی و سرب و گوگرد و نمک. منابع گاز و نفت عمد تاً د ر سلخ و گورزین واقع شد ه اند .

منبع:روزنامه اطلاعات

منبع: راسخون