بازی آرادان گشدی یکی از بازی های محلی در روستای آقچه کند است - مجله عطر یاس

ورزش های سنتی و بازی های بومی و محلی به عنوان گنجینه ای از باورهای فرهنگی اقوام، ضمن داشتن پیوند ناگسستنی با یکدیگر، نشان هویت و فرهنگ و بخشی از میراث آن کشور است.

در فرهنگ لغت فارسی، کلمه بازی برابر با سرگرمی، مشغولیت، سرگرمی، لعب، کار، ورزش و فریب آمده است. در دیدگاه جامعه شناسی نیز بازی وسیله ای برای تمرین آدمی در زندگی اجتماعی تلقی شده است. درنهایت، هنرمندان بر این باورند که بازی هنری ناشی از فرهنگ و آداب و سنن هر جامعه ای است. بازی ها بطور عام دارای باری فرهنگی هستند و با هدف پر کردن اوقات فراغت انسان طراحی شده اند. بازی های سنتی ریشه در سنت های دیرینه مردم دارد و امروزه استفاده از وسایل ارتباط جمعی، بازی های رایانه ای و ورزش های نو امکان پرداختن به بازی های محلی را به حداقل ممکن کاهش داده و میتوان گفت به دست فراموشی سپرده شده است.

روش بازی آرادان گشدی

ابتدا در مرکز میدان بازی تل خاکی را که نماد قلعه برای محافظت است درست می نمایند. دو سرگروه معین شده و آغاز به یارکشی می نمایند. یک نفر هم به عنوان داور معین می گردد. داور یک طرف سنگ را خیس می نماید و به هوا پرتاب می نماید (به اصطلاح شیر یا خط) تا معین گردد کدام گروه آغاز نماینده بازی یا به اصطلاح مهاجم هستند. گروه دوم یا محافظ تل خاک (قلعه) در کنار تل خاک باقی می مانند و بازی آغاز می گردد. اگر گروه مهاجم بتواند از بین دو نفر گروه محافظ قلعه یا از بین یک محافظ و قلعه عبور کند (آرادان گشدی) یک نفر از گروه محافظ حذف می گردد. ولی اگر گروه محافظ بتواند از پشت مهاجم بزند شخص مهاجم از بازی خارج می گردد.

اگر پای مهاجم به قلعه بخورد قلعه به وسیله گروه مهاجم تصرف می گردد و جای دو گروه عوض می گردد. اگر بازیکن محافظ از سینه بازیکن مهاجم بزند مهاجم از بازی خارج می گردد ولی اگر از پشت به مهاجم بزند یعنی مهاجم پیروز به رد شدن از بین دو نفر (آرادان گشدی) شده است و به تشخیص سرگروه یک نفر از گروه محافظ حذف می گردد. بازی تا زمان اتمام بازیکن ها و یا خراب شدن قلعه ادامه دارد. این بازی سینه به سینه و از مادر به دختر و پدر به پسر منتقل شده و تاریخچه و چگونگی این بازی ثبت نشده است و تنها به واسطه کندوکاو در کتاب های قدیمی و باستانی، میتوان رد بعضی از آنها را گرفت. این بازی با استفاده از مواد اولیه بومی و محلی تهیه می گردد.

بازی تنها با هدف گذران وقت برای کودک و ایجاد سرگرمی برای او طرح ریزی می گردد، درصورتیکه میتوان گفت سهم عظیمی از هویت و تجارب کودک در این بازی ها کسب می گردد. بازی برای کودک صرفاً زمینه هایی برای توسعه زبان و یافتن مهارت های یادگیری، کسب تجربه، استقلال، ساخت عزت نفس و صرفاً اجتماعی است. در بازی کودک احترام به دیگری، کنترل خشم، صبر، هم احساسی و حتی نمایی از محاسن و معایب نقش های مختلف را می آموزد.

اثرهای مثبت و بیشمار بازی های فکری و حرکتی، امکان آموزش بعضی مفاهیم علمی به وسیله بازی، درمانگری بعضی اختلال ها به وسیله بازی درمانی و… باعث شد تا در سالهای اخیر برای توسعه و پرداختن به این بازی ها اقدام های مختلفی انجام گردد.