روش نگهداری از گیاه کوچک آپارتمانی گل سنگ یا هیپوستس فیلوستاچیا - مجله عطر یاس

گیاه همواره سبز گل سنگ به اسامی مختلفی ازجمله هیپوستس فیلوستاچیا و پولکا شناخته می گردد. گل سنگ گیاهی آپارتمانی است که آن را به صورت مجموعه با گیاهان دیگر در یک گلدان یا در تراریوم کشت می نمایند. نگهداری از گل سنگ در منزل کار ساده ای نیست؛ چراکه این گیاه آپارتمانی بسیار حساس است. گل سنگ جز گیاهان آپارتمانی سایه دوست محسوب می گردد؛ اما بیش از هر گیاهی به رطوبت هوا احتیاج دارد. اگر به پرورش گل سنگ علاقه دارید یا در نگهداری از این گیاه دچار مشکل شده اید، تا خاتمه این مطلب با ما همراه باشید. در ادامه به معرفی گیاه گل سنگ، شرایط نگهداری و پرورش، تکثیر، آفات و برطرف مسائل آن پرداخته ایم.

گیاه شناسی

گل سنگ، گیاه پولکا، گیاه خالدار یا صورت کک مکی با نام انگلیسی Polka dot plant و نام علمی Hypoestes phyllostachya از خانواده Acanthaceae بومی منطقه ها گرم و مرطوب ماداگاسکار و نیجریه است. تا به امروز ارقام دیگر گیاه پولکا در دیگر منطقه ها جهان ازجمله استرالیا و جنوب شرق آسیا مشاهده شده است.

گل سنگ، گیاه آپارتمانی

گل سنگ نامی ایرانی است که به گیاه پولکا داده شده است و ارتباطی با گروه گلسنگ ها یا Lichen ندارد. شاید علت نام گذاری این گیاه آپارتمانی تشابه ظاهری برگ های گیاه به ظاهر رنگی گلسنگ های روی سنگ ها و صخره هاست. گیاه آپارتمانی گل سنگ بسیار کوچک و دیررشد است، به طوری که حدبیشتر تا 30 سانتی متر رشد می نماید. برگ های بیضی شکل و نوک تیز گیاه با لکه های رنگی در پس زمینه سفید، صورتی یا سبز عامل پرورش و نگهداری از این گیاه زیبا هستند. گیاه پولکا گل های کوچک و بنفشی فراوری می نماید. این گل های کوچک معمولا نشانه آغاز خواب یا حتی مرگ گیاه است.

نکته

گیاه گل سنگ سمی نیست و برای حیوانات خانگی مانند سگ و گربه بی خطر است.

ارقام متدوال گیاه گل سنگ

کارمینا (دارای برگ هایی با لکه های قرمز روشن) بروکاد صورتی (برگ هایی با لکه های صورتی خالدار) پورپورینا (برگ های ارغوانی) و برگ مرمری سفید.

شرایط نگهداری از گیاه گل سنگ

نور

نور شدید آفتاب حتی وقتی که به صورت غیر مستقیم بر گیاه بتابد، موجب جمع شدن و پژمردگی برگ های گیاه گل سنگ می گردد. نور غیر مستقیم پشت پنجره های شرقی یا جنوبی غربی با فاصله 50 سانتی متر از پنجره برای این گیاه مناسب است. محیط تاریک هم برای نگهداری از گیاه گل سنگ مناسب نخواهد بود. کمبود نور موجب از بین رفتن خال های رنگی روی برگ ها و علفی شدن رشد گیاه خواهد شد.

آبیاری

با اینکه زیستگاه طبیعی گل سنگ منطقه ها پر بارش، گرم و مرطوب قاره آفریقا است، این گیاه در محیط آپارتمان به آبیاری کم تر احتیاج دارد. بهتر است از آب بدون کلر و هم دمای محیط بهره ببرید. قبل از آبیاری آب را در لیوان برای مدتی قرار بدهید تا هم دمای محیط گردد و کلر آن از بین برود. تا زمانی که لایه سطحیِ خاکِ گلدان خشک نشده است، گیاه را آبیاری نکنید.

خاک

برترین خاک برای گیاه گل سنگ خاکی با زهکشی بالاست، به طوری که آب را به راحتی از خود عبور بدهد. ترکیب خاک پیت ماس، پرلیت، مقدار کمی خاک باغچه یا ماسه دانه درشت اطراف رودخانه و مقدار کمی کمپوست برای کاشت گیاه گل سنگ مناسب است.

دما

گیاه گل سنگ به هوای گرم حساس است. اگرچه همان هوای خنک و معتدل داخل منزل برای رشد گیاه کافی ست، بهتر است دمای بین 15 الی 25 درجه سانتی گراد برای محیط نگهداری از گیاه در نظر گرفته گردد. در صورت افزایش دمای محیط گیاه را به مکان خنک منتقل کنید. این نکته را نباید فراموش کنید که با افزایش رطوبت هوای محیط می توانید از شدت گرما و عوارض ناشی از آن جلوگیری کنید.

رطوبت

باتوجه به زیستگاه اصلی گل سنگ نتیجه می گیریم که گل سنگ گیاهی رطوبت دوست است. هرچه رطوبت محیط را افزایش بدهیم، گیاهی سالم تر و زیباتر خواهیم داشت. احتیاج شدید گیاه به رطوبت موجب شده است تا از گل سنگ برای تزئین تراریوم ها یا استفاده در حمام های پر نور بهره ببرند. برای تامین رطوبت این گیاه، روش های مختلفی وجود دارد که سه روش از همه مرسوم تر است. اولین روش غبارپاشی روزانه است. غبارپاشی باید هنگام سایه انجام گردد.

خیس کردن سطح برگ ها و جلوگیری از رسیدن آب بیش از حد به خاک گیاه از نکاتی است که باید در غبارپاشی به آن توجه کرد. روش دوم استفاده از دستگاه های بخور آب سرد در کنار گیاه است. راه دیگر تامین رطوبت ایجاد جزیره در زیر گلدانی است. برای این کار کافی است زیر گلدانی را از سنگ ریزه پُر کنید؛ سپس درون زیرگلدانی آب بریزید و گلدان را روی آن قرار بدهید.

کوددهی

در صورتی که خاک گلدان را تازه عوض نموده اید، گیاه به کوددهی احتیاج ندارد. اگر مدت ها از تعویض گلدان گل سنگ می گذرد، گیاه در طول فصل رشد هر دو هفته یکبار به تغذیه احتیاج دارد. بهتر است از کود های کامل و محلول در آب بهره ببرید. اگر غلظت کود بالاست، آن را رقیق تر از مقدار ذکر شده روی بسته بندی به گیاه بدهید. کود سه بیست یکی از برترین کود ها برای تغذیه گیاه گل سنگ است.

هرس

برای جلوگیری از علفی شدن و نامنظم شدن شاخه های گل سنگ باید هر سال سرشاخه های اضافی گیاه را حذف کنید. هرس اصولی به پر پشت شدن برگ ها و زیباتر شدن گیاه گل سنگ یاری می نماید. هرس کردن می تواند موجب ازدیاد و تکثیر گیاه گردد؛ چراکه شاخه های جدا شده را می توانید در گلدان دیگری کشت کنید.

تعویض گلدان

زمان تعویض گلدان موقعی است که ریشه های گیاه از خاک یا ته گلدان بیرون زده اند. تعویض زود هنگام گلدان توقف رشد گیاه را در پی خواهد داشت. اواخر فصل زمستان برترین زمان برای تعویض گلدان گیاه است. گلدان را با توجه به مقدار گیاه انتخاب کنید. قبل از کاشت از وجود سوراخ تخلیه آب اضافی در ته گلدان مطمئن شوید. ممکن است پس از تعویض خاک و گلدان گیاه پژمرده گردد یا آغاز به ریزش برگ کند. این اتفاق طبیعی است و باید مدتی به گیاه زمان بدهید تا به خاک تازه عادت کند. تا زمان سرحال شدن گیاه رطوبت کافی را برای گیاه تامین کنید.

تکثیر و ازدیاد گیاه گل سنگ

تکثیر گیاه گل سنگ از دو طریق قلمه و بذر صورت می گیرد.

قلمه

تکثیر گل سنگ به وسیله قلمه به دو روش متفاوت ریشه دار کردن قلمه در آب و کاشت مستقیم قلمه در خاک صورت می گیرد. برترین زمان تکثیر گیاه گل سنگ به وسیله قلمه اول اردیبهشت تا اواخر شهریور ماه است. ابتدا با چاقو تیز و تمیز قلمه هایی از قسمت های جوان گیاه به طول 7 الی 10 سانتی متر جدا کنید. برگ های اضافی قلمه ها را حذف کنید، به طوری که 1 تا 2 برگ باقی بماند. حذف برگ های اضافی موجب تسریع در فرایند ریشه زنی قلمه ها می گردد. قبل از کاشت در خاک می توانید قسمت برش قلمه را با هورمون ریشه زا آغشته کنید. اگر قصد دارید قلمه را درون آب قرار بدهید، احتیاجی به هورمون ریشه زا ندارید.

برای ریشه زنی سریع قلمه در آب از آب جوشیده سرد شده بهره ببرید. خاک مناسب برای کاشت قلمه خاکی سبک همانند کمپوست بذر و قلمه است. پس از کاشت، بستر کشت را در دمای 20 درجه سانتی گراد و با نور غیر مستقیم خورشید قرار بدهید. با پوشاندن بستر کشت با نایلون شفاف می توان شرایط گلخانه ای را برای رشد بهتر ریشه قلمه فراهم کرد. زمانی که طول ریشه ها به 5 سانتی متر رسید، قلمه ها را از بستر کشت خارج کنید و در گلدان مجزا بکارید.

بذر

زمان تکثیر گیاه گل سنگ به وسیله بذر بهار و تابستان است. بذر های گیاه گل سنگ را به راحتی می توان از فروشگاه های اینترنتی بذر گل و گیاه خریداری کرد. برای کاشت ابتدا بذر ها را به مدت 24 ساعت در آب ولرم خیس کنید. سپس بستر کشت با ترکیبی از پیت ماس و پرلیت فراهم کنید. بذر ها را در عمق 5/0 سانتی متری از سطح خاک بکارید. با یک لایه پلاستیک شفاف روی بستر کشت را بپوشانید. دمای مناسب برای جوانه زنی بذر ها 20 تا 25 درجه سانتی گراد است. تا زمان سبز شدن بذر ها بستر کشت را با اسپری آب کمی مرطوب نگه دارید. پس از جوانه زنی بذر ها و رشد گیاهچه های تازه آن ها را به گلدان مجزا منتقل کنید.

آفات و مسائل گیاه گل سنگ

ممکن است گیاه زیبای گل سنگ به دلایل متعدد مورد هجوم آفات قرار بگیرد و مسائلی برای آن ایجاد می گردد. با شناخت عوامل بیماری زا و مخرب می توانیم از مرگ گیاهان آپارتمانی در منزل و شیوع و انتقال بیماری به دیگر گیاهان جلوگیری کنیم.

کنه قرمز

کنه قرمز یا کنه تار عنکبوتی مانند زخم هایی قرمز رنگ به شکل تار عنکبوت در زیر و روی برگ های گیاه مشاهده می شوند. این آفت موجب زرد شدن و ریزش برگ های گیاه خواهد شد. برای از بین بردن کنه تار عنکبوتی از سم اسپری مخصوص، چون سم کلرپیریفوس بهره ببرید.

شپشک آردآلود و شته

شپشک آردآلود آفت بسیاری از گیاهان آپارتمانی است و یکی از مخرب ترین آفت ها برای گیاه محسوب می گردد. این آفت به شکل توده های سفید رنگ کوچک معمولا در خاتمهی جوانه گیاه مشاهده می شوند. شپشک با تغذیه شیره گیاه، گیاه را به سرعت می خشکاند. برای نابود کردن این آفت به روش خانگی از محلول آب صابون بهره ببرید. زیر و روی برگ های گیاه آفت زده را با محلول آب صابون و به یاری اسپری آغشته نمایید. در هنگام آفت کشی با خوابانیدن گلدان از رسیدن مایع صابون به ریشه جلوگیری کنید. با گذشت 4 ساعت از آفت کشی گیاه را با آب بشویید. البته می توان شپشک آرد آلود را با سم مخصوص آفت مانند ایمیدوکلروپراید از بین برد.

شپشک سپردار

این آفت خطرناک به بیشتر گیاهان آپارتمانی و درختان هجوم می آورد. شپشک سپردار شبیه به جوش های کوچک قهوه ای تا سیاه رنگ روی ساقه و زیر و روی برگ ها دیده می گردد. مدفوع این آفت بسیار شیرین است، به همین علت موجب جذب مورچه های سیاه می گردد. اگر تعداد این آفت کم است، آن ها را با پارچه تمیز به آرامی از روی گیاه بزدایید. در صورتی که شپشک سپردار تمام گیاه را مورد حمله قرار داده است، از سم قوی محلول در آب ایمیدوکلروپراید طبق دستوردر 3 مرحله (به فاصله یک هفته) بهره ببرید.

مسائل

گیاه تک شاخه و رو به بالا رشد می نماید

برای پر پشت شدن شاخه ها باید قسمت بالای گیاه قطع گردد تا جوانه های جانبی از ساقه اصلی آغاز به رشد نمایند.

برگ ها خشک شده و پیچ خوردند

این امر می تواند خشکی هوا باشد. بعلاوه گرما و وجود بعضی آفات هم موجب خشک شدن یا پیچ خوردگی برگ ها می گردد. بهتر است گیاه را به دور از تابش شدید نور خورشید و در محیط سایه آفتاب و خنک نگهداری کنید. حتما برگ ها را برای اطمینان از نداشتن آفات آنالیز کنید.

سیاه شدن برگ های گیاه گل سنگ

این عارضه به علت آبیاری زیاد و سرد بودن هوا ایجاد می گردد. بین دو آبیاری اجازه بدهید خاک سطحی گلدان به مقدار 5 سانتی متر خشک گردد.

پژمردگی گیاه

گرما، خشکی خاک، پوسیدگی ریشه (در اثر آبیاری زیاد) و خشکی هوا از علت های پژمردگی گیاه گل سنگ است.

زرد بودن برگ های گیاه گل سنگ

آبیاری بیش از حد و خاک فشرده و سنگین از علت های زرد شدن برگ ها در گیاه است.

رشد علفی و یک دست شدن رنگ برگ ها

نور کم محیط باعث رشد علفی در گیاه می گردد. بعلاوه برگ های گیاه گل سنگ در فضای تاریک خط و خال های خود را از دست می دهد و برگ ها یک دست و به رنگ سبز یا سفید در می آیند.

نوک برگ های گیاه گلسنگ سوخته و قهوه ای شده

کمبود رطوبت علت اصلی این عارضه است. بعلاوه اگر گیاه را در معرض باد کولر یا پنکه قرار بدهید، این مشکل ممکن است برای گیاه تان رخ بدهد.

قیمت یک گلدان میانه گیاه گل سنگ

انواع ارقام و گونه های گیاه گل سنگ در بیشتر گل خانه ها و گل فروشی ها موجود است. قیمت یک گلدان میانه گیاه آپارتمانی گل سنگ از 60 هزار تومان تا 200 هزار تومان متغیر است. در هنگام خرید سالم ترین گیاه را انتخاب کنید. گیاهان دارای برگ های زرد، لکه دار و پیچ خورده بیمار هستند و نباید انتخاب شوند.