افزایش سطح آب و انحلال نمک در دریاچه ارومیه، مشاهده آرتمیا در بزرگترین دریاچه شور خاورمیانه - مجله عطر یاس

دکتر راضیه لک در گفت وگو با خبرنگاران، با بیان اینکه با برداشت های جامع میدانی گزارش آخرین وضعیت دریاچه ارومیه در فروردین ماه 1398 به اتمام رسید، گفت: سازمان زمین شناسی مطالعات گسترده ای در ارتباط با آسیب شناسی، ارائه راه چاره نجات و پایش زمین شناختی دریاچه ارومیه از سال 1386 انجام داده که دستاوردهای این مطالعات برای منطقه و کشور بسیار حائز اهمیت است.

وی اضافه نمود: به منظور معین حجم دقیق آب، معین تغییرات عمق و نیز آنالیز ترکیب شیمیایی آب دریاچه ارومیه در نیمه دوم فروردین ماه امسال نمونه برداری از شورابه عمیق، سطحی و معین عمق دریاچه را در یک شبکه سیستماتیک 5 کیلومتر در 5 کیلومتر برای هر دو بخش شمالی و جنوبی دریاچه انجام دادیم و در این مطالعات 150 نمونه شورابه عمیق و سطحی برداشت شد.

لک با تاکید اینکه کارشناسان عمق این دریاچه را در 75 نقطه اندازه گیری کردند، اعلام کرد: همچنین چگالی نمونه های سطحی و عمقی نیز مورد اندازه گیری قرار گرفتند و بر اساس داده های به دست آمده از اطلاعات برداشت شده عمق، نقشه عمق و توپوگرافی بستر و نیز نقشه تغییرات چگالی شورابه عمیق و سطحی دریاچه تهیه شد.

رئیس پژوهشکده علوم زمین، عمیق ترین بخش دریاچه را در بخش شمالی با عمق حداکثر 230 سانتی متر دانست و گفت: همچنین دو بخش عمیق در مرکز و جنوب دریاچه نیز وجود دارد و از سویی میانگذر شهید کلانتری به صورت سدی در وسط دریاچه، منجر به تقسیم دریاچه به دو بخش شمالی و جنوبی شده، به گونه ای که تغییرات چگالی برای شورابه سطحی و عمیق دریاچه در بخش شمالی و جنوبی دریاچه شدید و شاخص است.

وی اظهار کرد: در این مطالعات میدانی آرتمیا ارومیانا را به عنوان تنها موجود زنده جانوری دریاچه در مرکز بخش جنوبی به وفور مشاهده کردیم. ورود حجم بالای آب شیرین به دریاچه که به طور عمده از بخش جنوبی وارد دریاچه می گردد، منجر به کاهش شوری آب دریاچه و ایجاد شرایط اکولوژیکی مناسب برای رشد و شکوفایی مجدد آرتمیا شده است.

به گفته این محقق دریاچه ارومیه، ورود آب های شیرین علاوه بر بالا بردن تراز آب دریاچه در مناطقی نیز سبب انحلال حداکثر نیم متر نمک رسوبگذاری شده در بستر شده است.

نقشه عمق دریاچه ارومیه با برداشت های میدانی جامع توسط پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین شناسی (بر اساس داده های تولیدشده در فروردین ماه 1398)

لک با تاکید بر اینکه برای به تصویر کشیدن وضع دریاچه تنها ارائه رقوم تراز دریاچه کافی نیست، خاطر نشان کرد: توجه به فعل و انفعالات درون دریاچه در ارتباط با واکنش نمک و آب، اعم از انحلال و یا ترسیب نمک که باعث تغییرات مورفولوژی بستر و کاهش یا افزایش مضاعف عمق دریاچه می گردد، لازم است.

رئیس پژوهشکده علوم زمین با بیان این که تغییر عمق دریاچه علاوه بر تغییر تراز، حجم آب را نیز متأثر می نماید، گفت: بی شک در فصول تَر (بهار) با ورود آب های شیرین به دریاچه، پدیده بالا آمدن تراز و همچنین انحلال نمک و افزایش عمق را شاهد هستیم، اما با کاهش بارش و افزایش تبخیر در فصل تابستان، بالانس شورابه به سمت رسوبگذاری نمک پیش می رود و در نتیجه کاهش تراز همراه با کاهش عمق بستر رخ می دهد که بر همین اساس پایش فصلی تغییرات حجم شورابه در برنامه ریزی برای احیای دریاچه ارومیه یکی از ضروریات است.